Dit is precies waar Positieve Gezondheid om draait. En hoe bijzonder dit kan zijn, ervaarde Henriette Toersche toen zij binnen Reinaerde aan de slag ging met dit onderwerp, dat wij bekroonden tot een van onze koersprioriteiten.
Als coach Triple-C én programmaleider van deze koersprioriteit deelt ze graag haar inzichten over dit gedachtegoed. Steeds meer (zorg)organisaties, ziekenhuizen en artsen omarmen het en hoe je het ook wendt of keert; de zorg en onze rol veranderen.
Henriette: “Mensen zijn niet hun aandoening of ziekte. Toch focussen we daar in de zorg doorgaans wel op. Veel aandacht gaat uit naar klachten en gezondheidsproblemen, en hoe we die kunnen oplossen. Positieve Gezondheid kiest voor een andere invalshoek. Het accent ligt niet op de ziekte of beperking, maar op de mens: wat maakt iemands leven betekenisvol?
Als een mens zelf regie kan voeren over zijn leven, neemt ook de veerkracht toe. Dus moeten we onszelf durven afvragen: hoe doen mensen met een beperking zoveel mogelijk zelf in plaats van dat we de zorg overnemen? In sommige gevallen gebeurt dit al, maar lang niet altijd en het is belangrijk dat we onszelf blijven uitdagen.”
“In het concept van Positieve Gezondheid wordt gewerkt met zes dimensies in het bij vele bekende ‘spinnenweb’. Elke dimensie vertegenwoordigt een deel van onze gezondheid. Het is een hulpmiddel om op een andere manier te kijken naar de mensen met wie je werkt en het andere gesprek te voeren over ‘Wat is voor jou echt belangrijk’ en ‘Wat zou je willen?’.
Maar het gedachtegoed brengt meer tools met zich mee. Dit moet ook wel, want niet alle cliënten kunnen zo’n web invullen. Neem bijvoorbeeld mensen met een ernstig meervoudige beperking (EMB); bij hen kun je soms achterhalen hoe zij zich voelen of wat zij belangrijk vinden door kaartjes of spellen.
Op veel plekken binnen Reinaerde gebeurt dit al, op prachtige manieren en vanuit verschillende methodieken. Ik vind het tof om samen met begeleiders en gedragskundigen na te denken over hoe de huidige werkwijze aansluit bij de uitgangspunten van Positieve Gezondheid.”
Henriette legt uit dat wanneer je níét die verdiepingsslag maakt, je belangrijke elementen kunt missen: “Je kunt wel denken dat je in het belang van de cliënt handelt, maar hier kom je eigenlijk pas achter door ‘het andere gesprek’ te voeren. Letterlijk, of met hulpmiddelen.
Dit vraagt om reflectie op je eigen handelen en om andere skills. Namelijk ruimte laten voor de ander. Niet kennis overbrengen, maar stimuleren tot zelf doen en ontdekken. Als zorgmedewerker neem je een meer coachende rol aan, waarbij aandachtig luisteren en motiverende gesprekvoering belangrijke vaardigheden zijn.
En soms kan iemands keuze haaks staan op jouw eigen normen en waarden of overtuigingen vanuit je opleiding en vak. Ook dat vraagt om een goed gesprek. Of soms om een moreel beraad. En sowieso om wederzijds respect! In het ene geval is het beter om bij je eigen standpunt blijven en in het andere geval kun je jezelf ontwikkelen.
Afgelopen maand merkte ik tijdens een bijeenkomst over Positieve Gezondheid dat ik ook regelmatig aannames doe. Zo pakte een cliënt stenen met daarop de emotie die hij voelde. Ik verwachtte dat hij ‘zenuwachtig’ of ‘gespannen’ pakte, maar het werd ‘moedig’ en ‘tevreden’. Dit verraste mij en de inhoud van het gesprek veranderde compleet.”
“De beweging van Positieve Gezondheid is al heel wat jaren gaande. Hier moeten we wel op aansluiten. De toenemende vraag in de zorg en de krappe arbeidsmarkt eisen een andere kijk op de gezondheidszorg. Dus op dit gebied gebeurt van alles bij (zorg)organisaties, ziekenhuizen en artsen.
Zo ben ik actief in het actieleernetwerk van de stichting voor Positieve Gezondheid iPH (Institute for Positive Health). Hierin komen allerlei mensen samen om van elkaar te leren hoe we het gedachtengoed toepassen. Dit is belangrijk, want als een cliënt bijvoorbeeld terugkomt van de huisarts met een ingevuld spinnenweb wil je dat de begeleider eventuele vragen kan beantwoorden.
Je wil dat iedereen begrijpt waarover het gaat. Niet alleen de nieuwe generatie, die tijdens huidige studies al begeleidingsgesprekken leert voeren aan de hand van Positieve Gezondheid. Niet alleen toekomstige, maar ook voor de huidige collega’s is dit van belang.”
Bij Reinaerde passen we Positieve Gezondheid steeds meer toe. Door te investeren in deze brede kijk op gezondheid, willen we de levenskwaliteit van mensen met een beperking verbeteren.
We vinden het belangrijk dat iedereen de kans krijgt om hun volledige potentieel te bereiken en een betekenisvol leven te leiden, ongeacht beperkingen. Daarom werken we vanuit een meerjarenprogramma aan deze grote verandering.
Meer weten over dit gedachtengoed? Kijk op deze website over Positieve Gezondheid voor voorbeelden en duidelijke video’s.