Door hen slim in te zetten naar bevoegd- en bekwaamheid, ontstaat zowel efficiëntere als kwalitatief betere gedragskundige zorg. Het resultaat: betere toegankelijkheid van zorg en meer werkplezier voor alle betrokkenen. We spraken Marijke van Kraaikamp (strategisch manager Zorginhoud en Dienstverlening bij Reinaerde) en Wencke van der Meijden (directeur bij Novicare) over deze toekomstbestendige werkwijze.
De samenwerking tussen Reinaerde en Novicare begon ooit vanuit een crisissituatie en is uitgegroeid tot een volwaardig partnerschap gericht op toekomstbestendige zorg. “We vinden elkaar in een gezamenlijke missie: het toegankelijk maken en houden van zorg”, vertelt Marijke. “We merkten een paar jaar geleden dat de wijze waarop wij ons als Reinaerde organiseerden, het moeilijk maakte om de juiste professional naar de juiste zorgvraag te brengen.
Vanuit die urgentie hebben we toen samen met Novicare een mooi model opgezet: een werkwijze voor mensen met een verstandelijke beperking, die is ingericht vanuit taakherschikking en stepped care en waar medisch specialistische kennis beschikbaar is voor wie dat nodig heeft.” Deze oplossing groeide uit tot een blijvende aanpak. “Het model werkte zo goed dat het bleef en zelfs een voorbeeld werd voor andere zorgorganisaties. Dat is een groot compliment”, aldus Wencke.
Dit succes inspireerde tot een volgende stap: taakherschikking voor gedragswetenschappers. Het kader waar het afgelopen jaar hard aan is gewerkt, is inmiddels opgeleverd en in gebruik genomen bij Reinaerde.
“We zagen het succes van het toepassen van het medisch taakherschikkingskader binnen de organisatie en vroegen ons af: waarom vertalen we dat dan niet naar een andere groep behandelprofessionals?”, vertelt Marijke. “We zien dat het goed werkt wat betreft efficiëntie en effectiviteit. Nu kunnen we nog anticiperen op de toenemende druk op en het dreigende tekort aan deze zorgprofessionals.
Boven alles willen we specialistische zorg toegankelijk houden voor degenen die dat nodig hebben, óók met alle toenemende complexiteit. Dat lukt niet wanneer je je alleen op het medische stuk van je organisatie richt: je moet er de hele behandelorganisatie in meenemen.” Wencke vult aan: “En vergeet ook niet dat het werken op deze manier vaak veel meer werkplezier oplevert voor alle betrokkenen. Zorgprofessionals doen weer echt waar ze voor zijn opgeleid, een enorm pluspunt van werken met het kader.”
Het kader taakherschikking gedragswetenschappen kent dezelfde opbouw als het eerder ontwikkelde medische taakherschikkingskader en is ontwikkeld in samenwerking met gedagswetenschappers van Reinaerde en kartrekkers van de vakgroep Psychologie van Novicare. “Het kader omschrijft taken per functieniveau, gebaseerd op beroepsprofielen, standaarden en opleidingsplannen”, vertelt Wencke. “Het neemt complexiteit als leidraad: de zwaarte van de cliëntvraag bepaalt wie verantwoordelijk is voor welk deel van de diagnostiek en behandeling.
Om te waarborgen dat het kader in de praktijk goed bruikbaar is, is deze getoetst door professionals van beide organisaties. Een competentiescan en operationeel handboek ondersteunen bij het implementeren." Centraal staat een stepped care werkwijze, waarbij je direct doet wat passend is voor de cliënt en alle zorgprofessionals doen waar ze goed in zijn en bevoegd voor zijn. “Taakherschikking en stepped care kennen los van elkaar weinig lading, het hoort echt bij elkaar”, licht Marijke toe.
“Een cliënt moet direct bij de juiste persoon terecht kunnen, daar richt je je organisatie op in.” Wencke voegt toe: “Het gaat steeds om: wie kan dit het beste doen? Daarbij kijk je naar bevoegdheid en bekwaamheid.”
Het kader taakherschikking gedragswetenschappen wordt op dit moment geïmplementeerd bij Reinaerde, de eerste positieve ervaringen zijn al opgedaan. “We zien dat onze gedragswetenschappers door de uitrol steviger hun positie binnen de organisatie innemen”, vertelt Marijke. “Dit geldt zowel voor onze GZ-psychologen als Orthopedagogen generalist, die meer professionele autonomie ervaren, als voor bijvoorbeeld onze masterpsychologen, die zich weer echt met diagnostiek en behandeling kunnen bezighouden.
Eerder werden zij nog weleens overmatig richting de begeleidingskant gezogen. Begrijpelijk, want je wil je collega's zo goed mogelijk helpen, maar zo benutten we ieders expertise niet optimaal. We voegen bovendien een extra functie toe aan het team, die van hbo-behandelaar gedrag. Deze voert een deel van de behandeling uit.” In de praktijk betekent dit dat gedragswetenschappers hun specifieke kennis toevoegen daar waar het nodig is, met duidelijke taakafbakeningen per functieniveau.
Team slaap illustreert de werkwijze volgens het taakherschikkingskader. Marijke vertelt: “Wanneer een cliënt slaapproblemen ervaart, doet de basispsycholoog slaapmetingen, uitvraag en adviesverslag. Indien nodig kan een arts VG of GZ-psycholoog instappen. Door onderzoek ontdekten we dat begeleidingsadviezen vaak al voldoende zijn, opschalen is dus niet altijd nodig.
Bij diagnostiek doet de hbo-psycholoog de testafnames en de masterpsycholoog de interpretatie en analyse, en schrijft het adviesverslag. Afhankelijk van de complexiteit van de vraag kunnen ook hier verschillende disciplines op meekijken. Een BIG-geregistreerde professional stelt de diagnose. Ons secretariaat ondersteunt de planning hiervan, dat werkt veel efficiënter.” Ook de hbo-behandelaar gedrag heeft een duidelijke rol. “Bij bijvoorbeeld ontwikkelingsstoornissen doet deze persoon observaties, neemt diagnostisch materiaal af en heeft gesprekken op school en met ouders.
Na diagnostiek implementeert de hbo-behandelaar handelingsadviezen en draagt kennis over aan ouders, netwerk en begeleiding om het effect van de behandeling te borgen.”
Het taakherschikkingskader biedt een praktische werkwijze voor het zo optimaal mogelijk inzetten van schaarse zorgprofessionals en dat is voor veel organisaties relevant. “We hebben dit kader ontwikkeld met het idee deze te delen met anderen”, vertelt Marijke. “Passen we dit alleen toe bij Reinaerde, dan behandelen we binnen onze organisatie efficiënter en effectiever. Maar die schaal is te klein: zo geven we geen antwoord op het vraagstuk hoe we met z'n allen in Nederland de zorg toegankelijk houden bij groeiende schaarste en toenemende complexiteit.”
Wencke vult aan: “We hebben tijdens het ontwikkelen van het kader dan ook continu door die bril gekeken: hoe zorgen we ervoor dat het kader niet alleen voor de situatie bij Reinaerde passend is, maar ook voor andere zorgorganisaties. We kunnen dit kader straks bovendien prima vertalen naar de ouderenzorg.” Marijke: “Waar care en cure elkaar ontmoeten, is het kader toepasbaar.”
Beide partijen zijn blij met de uitkomst van deze samenwerking. “Hoe mooi is het als je zo kunt werken dat je affiniteit en expertise continu gestimuleerd worden. En dat je die expertise naar cliënten kunt brengen die het nodig hebben”, benoemt Marijke. Wencke bevestigt: “Zodat we zo optimaal mogelijk gebruik kunnen maken van alle kennis en kunde in de keten, zorg toegankelijk houden én het werk leuk houden. Dat is waar we naar streven.”
En die ambitie stopt niet bij dit taakherschikkingskader: in een parallel traject wordt op dit moment ook samen met zorgorganisatie Frion gewerkt aan een soortgelijk model voor paramedici. De reis naar toekomstbestendige zorg is nog lang niet ten einde, evenals het partnerschap tussen Reinaerde en Novicare. Marijke besluit: “Voor zo'n reis heb je best een lange adem nodig. Maar we zijn al heel ver samen opgelopen, hebben hobbels genomen en successen gevierd.
Deze relatie blijven we onderhouden en we blijven werken aan goede ideeën, met de toegankelijkheid van zorg voor wie dat nodig heeft als gezamenlijke stip op de horizon.”