Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Wat als ik je vertel over wat je niet op tv ziet? Over mensen met een Ernstige Verstandelijke Beperking én bijkomende complexe problematiek. Dat is EVB+: een doelgroep waarmee je je meer kunt identificeren dan je in eerste instantie misschien denkt, maar waarover je veel minder hoort. Dat wil ik veranderen, dus ik neem je graag mee in mijn werk als specialistisch begeleider bij Reinaerde Dagcentrum De Heygraeff!”
“Waarom werk je in de intensieve zorg? Stopt het gedrag uiteindelijk? Leren de mensen op een andere manier hulp te vragen? Word je nooit boos? Zomaar een greep uit de vragen die ik krijg wanneer ik vertel over mijn dagelijkse werk. Dit zijn precies de momenten waarop ik mij bewust word van hoe weinig mensen deze tak van zorg kennen.”
“Bij EVB+-cliënten is sprake van een ernstige verstandelijke beperking in combinatie met moeilijk verstaanbaar gedrag. Juist deze combinatie onderscheidt de doelgroep van anderen. De mensen waarmee ik werk kunnen zich niet verstaanbaar maken, maar beschikken vaak wel over een schat aan cognitieve vaardigheden, al wordt dat niet altijd gezien.
Ze werken hard, klagen zelden en vinden geluk in de kleine dingen: een muziekje uit hun kindertijd of een koekje bij de koffie kan hun dag al maken. Maar wat gebeurt er als dat koffiemoment niet meer klopt, omdat het koekje er ineens niet meer is?
Het kan natuurlijk een keer gebeuren dat de begeleider het vergeet of dat de koekjes simpelweg op zijn. Voor velen van ons zou dat hooguit een kleine teleurstelling zijn, maar voor hen kan het een golf van angst en onbegrip losmaken. Dat ene koekje, dat vaste ritueel, is voor hen een belangrijk ankerpunt.”
“In dit soort momenten van angst, hebben deze mensen ons keihard nodig. Iemand die hen eraan herinnert dat, ook al ontbreekt het koekje, de rest van de wereld nog steeds hetzelfde is. Iemand die hen helpt om door de stress en paniek heen te komen, met de juiste woorden en gebaren. Iemand die samen met hen verdergaat naar een andere activiteit, zodat de teleurstelling kan slijten.
Door methodes zoals Triple-C leren we om altijd onder de ijsberg te kijken: wat is de vraag achter het gedrag? Onder het oppervlak schuilt namelijk vaak een verhaal; moeilijk verstaanbaar gedrag ontstaat niet zomaar en komt niet alleen vanuit de cliënt. Omgevingsfactoren zijn minstens zo belangrijk.
Daarom focus ik mij als begeleider niet op het probleemgedrag, maar op wat eronder ligt. Ik heb een scherp oog voor de kleinste signalen, want een blik, een beweging of een geluid kan een wereld van betekenis hebben."
“Wat ik bewonder aan mensen met EVB+ is hun doorzettingsvermogen. Ondanks de vele teleurstellingen die ze hebben ervaren, de begeleiders die kwamen en gingen, het onbegrip dat ze tegenkomen, blijven ze telkens opnieuw proberen. Ze laten ons op een unieke manier zien waar ze last van hebben, waar ze bang voor zijn en waar ze blij van worden.
Ze hebben anderen nodig die verder kijken dan het gedrag. Maar eigenlijk, als we eerlijk zijn, willen we dat niet allemaal? Iemand die je ziet, die vraagt: "Hoe voel je je? Ik merk dat je anders reageert." Iemand die, als je kortaf bent, niet de andere kant op kijkt, maar begrijpt dat er misschien meer speelt.
Dus ja, het werk is intensief, maar ook ongelooflijk bijzonder. Want het doet mij beseffen dat we veel minder van elkaar verschillen dan we vaak denken.”
Raakte jij geïnspireerd door het verhaal van Carmen? Houd onze website en socialmediakanalen dan goed in de gaten en klets maandelijks bij met onze collega’s. Of neem alvast een kijkje op onze werkenbij-website.
Wie weet ontdek jij binnenkort ook de verborgen wereld van mensen met een Ernstige Verstandelijke Beperking én bijkomende complexe problematiek (EVB+).